Wydaje mi się, że Damien Hirst ma niebagatelne poczucie humoru. Niebagatelne, a na dodatek złośliwe. For the Love of God jest tego najlepszym przykładem.

Krytyk stojący przed najnowszą pracą Hirsta to człowiek zderzony ze sztampą. No bo – jak tu o dziele wartym „takie pieniądze” nie pisać przez pryzmat tychże? Nawet, jeśli komercjalizacji sztuki się nie znosi, finansowym wymiarem współczesnego art worldu gardzi i podkreśla to na każdym kroku, ponadto aukcje ma w głębokim poważaniu oraz generalnie jest się idealistą? No właśnie – nawet wówczas! Bo pisząc o For the Love of God trzeba się zbrukać. Zaś w konsekwencji – w konsekwencji ferworu towarzyszącemu przeliczaniu ₤ na $ i odwrotnie – pominąć sedno, czyli faktyczny sens pracy Hirsta. To kuszenie krytyków, podanie im na tacy retoryki, którą wielbią najbardziej – retoryki antykonsumpcyjnego szyderstwa. Perwersyjne bling bling, które razi po oczach i oślepia. Oto żart pierwszy.

Na For the Love of God praktycznie nie ma już biletów. Jak to? Na taką komercję? Na tego hochsztaplera, cynika i bałamutnego klauna, managera od siedmiu boleści co to własne dzieła skupuje od kolekcjonerów i powtarza się od czasu (wątpliwego) debiutu? Tak, tak – potulne, karmione artykułami wyżej wymienionych stadko stawiło się zgodnie z przewidywaniami. Kwiat zachodnich społeczeństw, wysublimowani, wyestetyzowani, nade wszystko krytyczni, dobrze ubrani miłośnicy sztuki, którzy są ze wszech miar independent i którzy stanowczo potępiają sytuację w Darfurze (jeśli nie uwierają ich nowe buty, pójdą nawet na manifestację) – gotowi są stać w kolejce, by przez 5 minut popatrzeć (więcej nie można) na nowe arcydzieło Hirsta. Jak na Monę Lisę. Potem zaś, w jakiejś niezłej knajpce, a może tylko w domu, pijąc wino i jedząc pastę, opowiadać będą, jakaż to komercja, wprost niesłychane, co sobie w ogóle ten Hirst myśli. Innymi słowy, łykną, przetrawią i wydalą w formie erudycyjnej rozmowy to, co im artysta podał na tacy. Skonsumują sztukę. Oto żart drugi, chyba jeszcze śmieszniejszy od pierwszego.

For the Love of God kosztowało fortunę, lecz zapewne zostanie spieniężone jeszcze w tym miesiącu. Jest jedną z ostatnich podniet, jakie może dać dziś sztuka – jest niepoprawnie, obrzydliwie niepotrzebne. Jest do cna hedonistyczne. Miliony dla głodujących dzieci daje dziś byle gwiazdka, kto by tym sobie zawracał głowę. Te same miliony wydać na sztukę – to ci dopiero gest! Kolejne aukcyjne rekordy, wernisaże, biennale, triennale, targi, kolejni młodzi i ich sukcesy? Och, to już takie nudne. Nudne i męczące, tak bardzo męczące. Ale dzieło niebotycznie drogie od zarania – to jest coś! To jest przekroczenie! Nareszcie coś się dzieje! Ktoś w końcu sprawił, że nasze umysły drgnęły. Oto żart trzeci.

Dzieło sztuki jest wartościowe na wiele sposobów, jednak nie są to wartości materialne. Dzieło sztuki ze swojej istoty jest bezcenne. Może być wspaniałe, olśniewające, cudowne, głębokie, ważne, błyskotliwe, piękne czy niebiańskie. Kto by się jednak zastanawiał nad pieniędzmi, to przecież nie przystoi – to jest wtórne (wobec przymiotów pozamaterialnych) i przychodzi później (wszyscy znamy te opowieści o artystach zamożnych po śmierci czy w efekcie ciężkiej pracy na zapyziałym poddaszu). Hirst mówi natomiast – dziś dzieło to tylko kasa, przedmiot o wartości jak najbardziej wymiernej. A wy to wielbicie i wcale się z tym nie kryjecie – dodaje. Oto żart czwarty.

Rzecz jasna For the Love of God nie jest o tym, co powyżej z definicji. Z definicji jest o tym, o czym wszystkie bodaj prace Hirsta – o nieuchronności śmierci, różnych jej wymiarach z najbardziej dziś aktualnym na czele wymiarem śmierci laboratoryjnej, zimnej i areligijnej. Już nie czarnej, a białej. To praca smutna, zwyczajowe memento mori – nie mimo, że czacha szczerzy się w upiornym uśmiechu – ale właśnie dlatego. Jest zwierciadłem, w którym przeglądamy się my – zblazowani obywatele pierwszego świata, których nie bawi już nawet sztuka. To przeczucie klęski, przedśmiertne drgawki, pean śmiertelnie ranionego człowieka Zachodu. Jest w końcu For the Love of God próbą okiełznania ostateczności – buńczucznym wyzwaniem, jednak jakże pustym. Wyzwaniem godnym naszych czasów – wielką zabawą i mrugnięciem oka. W żadnym razie poświęceniem czy ofiarą.

Jednak w tysiącach diamentów z pewnością odbija się także aktualny kształt sztuki – jej amatorów, egzegetów, decydentów i mocodawców. Świat hitów i długo zapowiadanych premier, a w rezultacie – świat pustki. Hahaha.